TEMEL BİNİCİLİK EĞİTİMİ ATIN YÜRÜYÜŞ ŞEKİLLERİ

Atın üç adet doğal yürüyüş şekli vardır. Adeta, süratli ve dörtnal. Bazı internet sitelerinde ve bloglarda atın dört adet yürüyüş şekli olduğu yazılıyor. Atın doğal yürüyüşlerine “Rahvan” ı da eklemişler. Rahvan atın doğal yürüyüşü değildir. Sonradan eğitim ile öğretilir.

Atın yürüyüş şekillerini daha iyi açıklayabilmek için önce ” Zamanlı” yazdığım zaman ne anlaşılması gerektiğini açıklamaya çalışacağım. 4 zamanlı, 3 zamanlı gibi.

Adeta, süratli ve dörtnal ın hızlarına göre değişen, eğitimle geliştirilen yürüyüşleri de vardır. Üç doğal yürüyüş de kendi arasında alt başlıklara ayrılır ve isimlendirilir. Bu daha ileri seviyedeki biniciler ve binişler için kullanılacağından burada detaylarını yazmıyorum. Sadece hafif süratli ve adi süratliyi yazacağım.

Atın yürürken attığı adımı düşünün. Bir ayağını yere basmasına “1. zaman” diyelim. Örneğin ön sol ayağı ile ileri bir adım attığında tam yere basma anına birinci zaman, sonra arka sağ ayağını yere basmasına da ikinci zaman diyelim.  Burada zaman önemli . İki ayağını aynı anda yere basıyorsa bunu da bir zaman olarak tanımlayacağız.

ADETA
Atın yürümesidir. Her ayağını ayrı, farklı bir zamanda yere basar. Dört ayağı olduğuna göre, dört zamanlı bir yürüyüş şeklidir. Ön sol ayak birinci zaman, arka sağ ayak ikinci zaman, ön sağ ayak üçüncü zaman, arka sol ayak dördüncü zaman. Toplam dört zaman.

Bu yürüyüşte atın üzerinde oturmak kolay ve rahattır. Adeta yürüyüş sırasında atın hareketlerine çok kısa zamanda uyum sağlarsınız. Öğrenci atın adeta yürüyüşü sırasında pek çok şey öğrenir ve atın  daha hızlı olan yürüyüşleri için hazırlanır. Çok iyi, usta bir binici bile olsanız, Atınızla ilk maneje ya da araziye çıkışınızda, manejde çalışmanız bittiğinde veya arazi binişinden döndüğünüzde  mutlaka beş dakika sağ ve sol yanda adeta yürüyüş yapın. Bunu at binmeye başlarken at için ısınma hareketi, attan inmeden önce de atınız için soğutma hareketi olarak düşünün. Atınızın sakatlanmaması için çok önemlidir. Lütfen ihmal etmeyin.

SÜRATLİ
Atın doğal yürüyüşlerinden ikincisidir. Adetadan süratliye geçilir. Adetaya göre daha hızlıdır. Adı üzerinde süratli. At süratliye geçtiğinde uyum sağlamak, dengede durmak biraz daha zorlaşır. Atınızı durdururken de süratliden önce adetaya geçmeniz, sonra durdurmanız gerekir.

Süratli iki zamanlı bir yürüyüş şeklidir. “zamanlı” denildiğinde ne anlatmak istediğimi yukarıda yazmıştım. Bu yürüyüşte at, ön sol ve arka sağ ayağını aynı anda ileri hareket ettirir yere basar (1. zaman). Hafifçe sıçrar ve sonra ön sağ ve arka sol ayağını ileri doğru hareket ettirir yere basar(2.zaman). Adımlarını çift atar. Bu hareketi tekrarlar.

Birinci ve ikinci zaman aralığında sıçrarken belini gerer. Belini gerdiği anda eğerin üzerinde bir çarpma, darbe hissedersiniz. Dengeniz bozulabilir. At rahatsız olur. Buna uyumsuzluk diyelim. Bu uyumsuzluğu önlemek için süratli sırasında oturup kalkarız. At tam belini gerdiğinde kalkar ve diğer adımda otururuz. (Birinci zamanda kalkar, ikinci zamanda otururuz). Doğru zamanda oturup kalkarak atın hareketlerine uyum sağlamış oluruz.

Süratlinin çeşitleri vardır. Oturup kalkarak yaptığımız süratliye “Hafif süratli” denir. Bir de”Adi” süratli vardır. Adi süratli de oturup kalkmayız. Atın bel hareketine kendi bel hareketimizi uyumlarız. Ancak adi süratli daha zordur. Doğru bir şekilde adi süratli  yapabilmek için önce temel oturuşu öğrenmek, hafif süratliyi de tam anlamıyla yapabiliyor olmak gerekir.

Atın bu yürüyüşüne “tırıs” da derler. Duyarsanız şaşırmayın. Biz binicilik sporunda “süratli” diyoruz.

Son olarak bu yürüyüşlerin bir de farklı hızlarda uygulanması vardır. Bu farklı hızlara “karar” diyoruz. yürüyüş kararları, daha ileri seviyelerde öğretilir. “açık süratli”, “toplu süratli” gibi.

DÖRTNAL
Atın doğal yürüyüşlerinden sonuncu ve en hızlı olanına da dörtnal denir. Sırasıyla adeta ve süratliden sonra dörtnala geçilir. Dörtnaldan da, önce süratliye ve sonra da adetaya geçildikten sonra durulur. Binici daha ileri seviyelere geldiğinde, iyi yumuşatılmış olmak şartı ile atını durduğu yerden dörtnala kaldırabilir ya da durdurabilir.

Dörtnal yapmak zevklidir. At koştuğu için heyecanlıdır ve aslında kolaydır. Bu nedenle binicilik sporuna yeni başlayanlar kısa sürede dörtnal yapmak isterler. Bir kere dörtnal yapıp o hissi aldıktan sonra da hep dörtnal yapmak isterler. Bu nedenle iyi hocalar öğrenci doğru oturuş eğitimini tamamlamadan dörtnal yaptırmazlar. Dörtnala geçmeden önce temel oturuş kısmını iyice öğrenmek, adeta ve süratliyi doğru yapıyor olabilmek gerekir. Ayrıca dizgin kontrolü de iyice kavranmış ve uygulanabiliyor olmalıdır.

Dörtnal üç zamanlı bir yürüyüştür. At iki arka ayağını ileri doğru atar. Hemen hemen aynı anda iki ayağını da yere basar (1.zaman), sonra ön ayaklarıdan birini ileri atar (2.zaman) ve hemen ikinci ön ayağını ileri atar (3.zaman). Hareketi tekrarlar. Bu adımlar  birbirine çok yakın zamanda olur.

Sağ yan ve sol yan dörtnal vardır. Sağ yan dörtnalda atın sağ ön ayağı ile sağ arka ayağı daha önde yere basar. Sol yanda da tersi. Bu durum olmazsa karışık dörtnal olur, yani ön sol ayak yere önce basar ve arka sağ ayak önce yere basarsa karışık dörtnal olur. Hemen süratliye inip tekrar dörtnala kalkmak ve durumu düzeltmek gerekir. Yeni öğrenmeye başlayanların manejin köşelerinde dörtnala kalkması kolaylık olur.

Dörtnalın da farklı biniş şekilleri (Stil)ve kararları vardır. Biniş şekli olarak Anavanı  örnek verebiliriz. Kararlar için de toplu dörtnal, hücum dörtnalı gibi örnekler verilebilir. Bunlar hep daha ileri seviyelerde öğrenilecek konular.